17.7.13

giữa chốn không không

Cuốn Giọt Rừng, xem thoáng qua, có cảm giác sách rất sang! Cuốn này tập hợp những bài viết ngắn về thiên nhiên mang tính triết học [đúng nghề] của M. Prisvin. Ngắn như người ta viết blog, và nhủ thầm, MP sống đến bây giờ, khéo là tay blogger cự phách! 

Vì bài viết ngắn, có bài chỉ vẻn vẹn dăm chục từ, nên khoảng trắng trên những trang sách khá nhiều. Chắc vì vậy, những trang sách rất thoáng đãng, và rất… sang! Ô hay! Chưa kịp sang vì những câu từ trong nội dung, cuốn sách lại sang vì những khoảng trắng không lời!

Đúng vậy, cuốn sách, tờ báo, trang blog, những notes FB… nói chung những thứ gì có nhiều chữ, lại rất cần những khoảng trống cần thiết để vào được mắt người xem. Những dòng chữ nối đuôi nhau bất tận đã cần những dấu phẩy dấu chấm ngắt câu; những đoạn văn đã cần những cú xuống dòng; và trên trang giấy (thật cũng như ảo) rất cần những khoảng canh lề trái lề phải, canh trên canh dưới. Nếu không, đám chữ là một đám rừng rậm, con chim chích bay vào còn không lọt huống chi cái tâm trí khỉ ngựa của con người.

Âm nhạc cũng vậy, các nốt lặng, góp phần làm bản nhạc sang trọng hơn. Những khoảng câm nín giữa các nốt nhạc, chính là người nhạc trưởng, dìu dắt, phả sự sống vào những thanh âm, khiến chúng trở thành tâm hồn của người nghe. Có người nói: im lặng là đỉnh cao của âm thanh, đây chỉ là lối chơi chữ mà thôi. Im lặng là đỉnh cao tự thân. Thanh âm cần thinh lặng, chứ thinh lặng chỉ mình nó là đủ. Nếu không, người khiếm thính cảm nhận âm nhạc bằng cái gì!

Trong hội họa, màu sắc cũng rất cần những khoảng không màu, và chính những khoảng không màu ấy lại là hòa sắc chính của bức tranh. Tranh sơn dầu trong hội họa phương Tây yêu cầu không được để toan thô, mọi mặt toan đều phải phủ sơn dầu, thì người họa sĩ vượt qua bằng những khoảng trắng, như sự im lặng của âm thanh, như những khoảng trắng trên trang sách. Tranh thủy mặc hội họa phương Đông mặc nhiên để lại những khoảng trống của giấy, đôi khi chiếm diện tích nhiều hơn chỗ có màu, có lẽ nó thấm nhuần cái vô vi trống không nhất quán của Lão, Trang, Khổng, Phật, Thiền!

Khoảng không là bản chất của vũ trụ!

Trống rỗng là bản chất của không gian!

Thinh lặng là bản chất của thời gian!

Và khi có tâm không, ta về với tự tính của mình!

Mọi thứ sắc (thanh âm, sắc màu, trần gian, tạo vật…) luôn có thứ bậc, phân biệt, khác nhau. Nếu cái này là đỉnh cao, cái kia sẽ là đỉnh cao hơn; ngoài trời, còn có trời nữa! 

Còn khôngrỗnglặng… là những đỉnh cao tuyệt đối! Không có cái không hơn, rỗng hơn, lặng hơn! 

________
P/S:Tình yêu không cần âm thanh, mà rất cần thinh lặng. Như một buổi chiều, nó chiếm hồn ta bằng nắng nhạt, bằng mây nhè nhẹ, gió hiu hiu!
»»  read more

13.7.13

bay trong cánh gió

Ở đâu đó trên những cánh đồng cỏ, trải dài trên mọi chốn địa cầu, nơi có ít dấu chân người, những bông hoa bồ công anh, mọc lên, lớn lên. Khi hoa đã chín, từng cánh bồ công anh, như những chiếc dù bé xíu trắng tơ, đợi chờ những cơn gió xuân phất phơ, rạo rực đến. Gió đưa cánh hoa lìa khỏi đài hoa, bay lên lan tỏa trong bầu trời.

Cánh hoa quấn quít với gió, đi đến mọi nơi, một cách phó thác, một cách nhưng không.

Gió và cánh hoa đang làm một cuộc phiêu lưu vô định, chúng bay trong ánh sáng, trong bình minh, trong hoàng hôn, lên cao tít tắp trong bầu trời. Chúng cùng mơ một giấc mơ diệu kỳ.

Chúng biết những giây phút đó không dài lâu, vì cuộc phiêu lưu này, giấc mơ này là món quà Thượng Đế ban tặng chúng, để thực hiện nhiệm vụ của Người.

Khi cuộc phiêu lưu kết thúc, gió sẽ rời đi, cánh hoa sẽ rơi xuống đất. Giấc mơ đã hết, cuộc sống mới đâm chồi.

Trong đời ta, bao lần được giống cánh hoa bồ công anh nhỏ bé kia?

Khi gió đưa ta đi, ta vui sướng cùng gió. Khi gió bỏ đi rồi, ta hờn ghen trách móc?

Nếu gió không bỏ đi, tất cả những cánh hoa bồ công anh trên thế giới này cứ phiêu lãng giữa cơn hoan lạc, ánh nắng mặt trời sẽ làm nó héo úa, tan tác, lụi tàn như một cọng cỏ khô. Mùa sau, mặt đất sẽ thiếu vắng những bông hoa mảnh mai, dễ thương như những ngù bông trắng.

»»  read more

10.7.13

bán dạo xưa

Gánh đậu hũ
Ngày càng bớt tiếng rao bán dạo. Cuộc sống khá lên rồi chăng? Những đêm vắng yên, những trưa tịch lặng, lại mơ hồ nghe tiếng rao xưa.

Đà Nẵng, thị xã nhỏ bé ngày ấy, bán dạo nhiều thứ. 

Cũng đúng thôi, ra khỏi lõm phố xá Chợ Mới, Chợ Cồn, bờ sông Bạch Đằng, là ngoại ô đầy trúc tre, lau lách, bàu nước sen súng bèo tây bèo tấm xanh ngút ngát. Mang danh phố thị nhưng có khác gì chốn nhà quê, mái lá mái tôn giữa những khu vườn rộng, rào dậu quấy quá liêu xiêu, ngõ cát bỏng chân mùa hè, lụt lội mùa đông, ra đến lộ gập ghềnh đá cuội, rợp bóng xà cừ phượng vĩ, thi thoảng một chiếc xe đò ngang qua, bụi mịt mù trong khói xăng thơm thơm… Những nhu cầu lặt vặt hàng ngày nhờ các hàng tạp hóa nhỏ trong xóm: kẹo ú gừng, bánh in cốm, ô mai cà na cho lũ trẻ con; nước mắm, dầu phụng, mắm cái mắm ruốc, tiêu hành ớt tỏi cho các bữa cơm; ít thuốc rê Cẩm Lệ xắt sợi, rượu đế cho người lớn… Xóm tôi có hai nhà bán như vậy: mợ Hảo, bà Đề.

Có giỗ chạp, lễ tết mới cất công đi tận chợ Cồn. Mỗi năm vài bận.

Còn các thứ khác, nhờ người bán dạo. Từ sáng tinh mơ cho đến tối khuya.

Bánh mì nóng dòn, ủ trong bao tải, vác trên lưng, rao sáng rao đêm. Có người gọi mua, lúi húi mở miệng bao, nóng sực mùi thơm. Những đêm mưa rét, khoác thêm áo tơi, vải nhựa, lầm lũi trong đêm lạnh ráng giữ cho bao bánh khô, ổ bánh nóng. Tiếng rao trong sương sớm sương đêm: bánh mì nóng dòn… đê!

Bánh mì vẫn là món… quý tộc, không dễ gì được ăn, dẫu là ổ mì không chấm xì dầu.

Buổi chiều xế, qua giấc trưa, các bà rủ nhau ngồi chải tóc bắt chí, rù rì những chuyện không đâu, đám trẻ vừa thức dậy, đến giờ của bánh ướt, bánh bột lọc, bánh ít, bánh ram…

Trong khoanh lá chuối khéo gấp như cái thố con, từng lớp bánh ướt mỏng, nhẹ tay giở lên, rải một lớp tôm chấy mịn đỏ au, cuốn tròn xếp ra dĩa. Sau lớp bột chín mỏng, mờ mờ màu tôm, chấm nước mắm chua ngọt ớt tỏi. Chao ôi là ngon, ngon từ đầu lưỡi đến tận chót dạ dày. 

Thi thoảng, những lúc rộng rãi, gọi hột vịt lộn buổi khuya. Một cái thúng lớn, rau răm, muối tiêu một góc, hột vịt lúc nhúc một góc trong cái rổ con trên nồi nước sôi. Đậy lên lớp vải dày giữ nhiệt, cắp lệch bên hông, kèm theo ngọn đèn dầu mờ heo hắt– đèn hột vịt. Tiếng rao lảnh lót kéo dài đêm vắng, buồn một nỗi sầu vô cớ, y như tiếng than hờ.

Món thường được ăn là đậu hũ. Đôi gánh, một bên là cái tủ gỗ nhỏ đựng chén, muỗng, hũ đường thắng ngát mùi gừng, một bên là cái lu sành đậu nóng, nắp gỗ đậy trên tàu lá chuối đã phơi sơ qua nắng. Múc bằng cái vá nhôm dẹp lép, hớt từng váng đậu mỏng trắng mềm vào chén, rưới muỗng nước đường nâu quánh. Vừa ăn vừa thổi, sột soạt béo thơm, tỉnh cả giấc ngủ trưa còn luyến tíếc.

Loáng thoáng mấy già tàu, đội nón tiều, áo cài khuy vải, quần xéo ống, lúc quang gánh, lúc thúng mẹt: lục tàu xá, bánh tiêu… tiếng rao lơ lớ âm hưởng tha hương dằng dặc xứ người. 

Tối ngày hè nóng rực, rủ nhau ra vườn hoa sân ga hóng chút gió mát, thấp thoáng trong đêm những ngọn đèn chai đèn bão, những gánh chè đậu xanh đường cát trắng của các cô gái vừa qua tuổi đôi mươi. Tiếng rao trong vắt thiếu nữ: Ai chè đậu xanh đường cát trắng …


Phải là đường cát trắng vì ngày đó dân nghèo đa phần nấu chè bằng đường đen, đổ thành từng chén cứng, khi dùng phải chặt nhỏ ra. Đường cát trắng từng hạt li ti là thứ xa xỉ phẩm, nêm nếm chút đỉnh, làm gì có dư để nấu chè.


Người ta bán dạo cả muối ăn, cá biển.


Muối bán trong quang gánh kẽo kẹt, còn nguyên hột đẫm vị cát mặn, đong bằng lon sữa bò. Cả xóm lúm xúm mua. Muối hột trữ trong hũ sành cho khô ráo, rồi bắc chảo rang thành muối bột – gọi là muối hầm bỏ vô hũ thủy tinh ăn dần. Trẻ con nghịch bốc hột muối to bằng đầu ngón tay út, ngậm mút mằn mặn trong miệng. Coi chừng láu táu nuốt trộng xuống cổ tứa máu bởi các cạnh sắc của tinh thể muối.


Cá bán dạo xếp trong các trẹt tre, mỗi bên gióng gánh chừng mươi trẹt. Trẹt đan bằng nan tre lớn đôi ngón tay, như cái nong nhỏ, đường kính độ ba tấc, vừa một lớp cá. Cá bán dạo cho dân xóm nghèo: cá chuồn, cá phèn, cá nục tùy mùa. Mấy nhà mua chung vài trẹt, đếm từng con chia nhau. Cá tươi ngày hè, còn ngày đông biển động ăn cá khô, cá muối thính, cá mắm, thậm chí cơm với muối tiêu, nước mắm kho cũng qua mùa rét mướt. 


Gần tết, có bánh tráng, bánh nổ, bánh cốm, bánh tổ… đâu từ các vùng quê khác quảy gánh về.


Nhiều thứ dạo, mài dao mài kéo, chữa răng sâu, mua ve chai… chắc vùng nào cũng có.


Ba tôi, sau đình chiến, kiếm ăn nuôi cả nhà bằng nghề hớt tóc dạo. Lúc đầu tay nghề chưa giỏi, phải đi về những vùng quê thiệt xa, nơi người ta chưa đòi hỏi cầu kỳ về cái đầu tóc. Đi bộ suốt cả ngày, lần hồi mới sắm được cái xe đạp trành, đỡ chân. 


Năm ba năm chắc tay nghề, mới dám mở tiệm.
»»  read more

9.7.13

sống

Họ là 5 người già Đài Loan đã trên 80 tuổi


Có lẽ không cần nói thêm lời nào nữa!
»»  read more

2.7.13

một ngày thấy Núi

Năm 2008, 
cùng hongngoc, AQ, Phù Vân đi Bảo Lộc, qua đồi Phương Bối, 
tìm gặp lão thi sĩ Nguyễn Đức Sơn.
Một hạnh ngộ đầy chất giang hồ và dữ dội với nhà thơ, giờ có thêm nickname "Sơn Núi".
Để nhớ Anh: một ký họa
, mấy vần thơ.

NĐS - Nô ký họa

Trước thềm đầy lá trúc gầy
Nghe như có chút nắng ngày hư hao
Trưa thông xanh đồi B'lao
Tìm trong núi thấy Núi cao mịt mùng

Mơ hồ ngọn gió bao đồng
Thổi lăn hạt cát triền sông dật dờ
Tịnh chay đuối cả đời thơ
Đem mây đổ xuống mấy bờ vân vi

30/5/2008

Chân dung Lão thi sĩ

»»  read more